afb. L.M. Tangel
Markt 43
C&A
Achter de voorgevel
Drie panden achter een moderne gevel op de Markt
door Henny Molhuysen|
Een moderne, grote winkel aan de Markt. Aangezien de Markt de oudst bebouwde plek van de stad is, zullen we er ongetwijfeld een rijke geschiedenis aantreffen. Vandaar enkele grepen uit de geschiedenis van de panden achter de voorgevel van: Markt 43-49. De moderne voorgevel van het C&A lijkt uit drie delen te bestaan: het is de herinnering aan de drie afzonderlijke panden die eens op deze plek hebben gestaan. Het middelste pand heette De Gulden Kop. Dat was in 1409 al de naam van een herberg op die plaats. En een herberg of logement is het eigenlijk altijd gebleven, tot vijfentwintig jaar geleden. Een logement dat vele illustere gasten heeft gekend. Op 8 april 1540 bijvoorbeeld logeerden er de hertog van Brunswijk en de hertog van Kleef. Zij hadden een groot gezelschap bij zich en ondermeer 50 paarden. De Gulden KopNa de Beeldenstorm in 1566 kreeg de stad een vreemd garnizoen. De eerste gouverneur van de stad, Antoni van Bombergen, vond eveneens onderdak in De Gulden Kop. Hij plaatste vóór het logement ondermeer twee stukken geschut en een wachthuisje: het moest voor hem echt het militaire centrum van de stad worden.In de negentiende eeuw stond het pand bekend als het Brabants Koffijhuis. Zo heette het in 1890 nog, toen Piet Mulders (Bosschenaren noemden hem steevast Mulder, zonder de 's') er samen met zijn echtgenote een hotel begon: Hotel Noord-Brabant. Zestien dodenRechts van De Gulden Kop stond het Hooghuis van Vladeracken. Het was een aanzienlijke familie, die ondermeer grond bezat in Nuland an Geffen. Hoewel aanzienlijk, was in 1512 de echtgenote van de eigenaar verdacht van verraad bij een Gelderse aanval. Landvoogdes Margaretha 'deed derhalve dat vrouwmensch gevangen nemen', maar later werd zij wegens gebrek aan bewijs vrijgelaten. In 1626 'op een schoon licht dag' is het pand geheel ingestort. De toenmalige eigenaar, Boudewijn Peters, en vijftien anderen vonden er de dood in de puinhopen. De zonen van overleden eigenaar lieten het pand herbouwen.Maar in die tijd sloten alle panden niet precies aan elkaar. Via een klein, nauw gangetje kon men achter de riante panden aan de Markt komen bij enkele armoedige huisjes. Het Muizenhol was de toepasselijke naam voor deze 'krotjes'. Links van De Gulden Kop was eveneens een logement gevestigd. In 1514 heette het Het Hert. In dat jaar kochten de wasmeesters van het Schuttesgilde De Oude Schuts dit pand: acht jaar leter verkochten zij het weer. Het bleef logement tot het eind van de achttiende eeuw. In 1799 kocht F.A. Mosmans, de stamvader van de latere bekende Bossche familie, dit pand. In 1817 kwam het in handen van Wouterus van de Pas. Onder die familienaam was er in het begin van de twintigste eeuw nog een tabakszaak in gevestigd. Piet MuldersHet ging goed met Piet Mulders in zijn Hotel Noord-Brabant. Hij kocht er de panden links en rechts bij en breidde zijn hotel uit. De advertenties in de dagbladen getuigden van deze vooruitgang in het hotelwezen. Hij had snel telefoon: nummer 171. Al in de 20-er jaren hadden de kamers 'warm en koud stroomend water', waren er badkamers en een lift. Een eigen 'autogarage' bezat het hotel eveneens, net als trouwens een 'Groot terras met uitzicht op het marktplein'.In 1969 maakte de familie Mulders bekend dat het hotel gesloten zou gaan worden en dat na sloop C&A er een nieuwbouw neer zou zetten. Er volgde toen zelfs een ludieke aktie: een bezetting van het terras, om behoud van het pand te bepleiten. Tevergeefs: alles werd gesloopt om plaats te maken voor het kledingwarenhuis. Een aantal personen vond dat het nieuwe gebouw geen aanwinst voor de stad was, met z'n blote-konten-gevel. Bij de officiële opening, twintig jaar geleden, trokken een aantal aktievoerders dan ook demonstratief de broek uit. |
Brabants Dagblad donderdag 7 november 1996
Kelder
|
Kelder eind 16e eeuw zeker aanwezig (ca 170 m²). |
Verkennend onderzoek publieksfuncties kelders aan Markt en Pensmarkt
Mosmans
Ortheneinde
A. Verhulst
| 30 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Artikelen
| ? |
Noud VerhoevenTer plaatse zal over een jaar de nieuwe C. en A. verrezen zijn. Aan de Bossche Markt verdwijnt 'n stuk contemporaine historieKrantenknipsel ? (foto) |
|
| 1975 |
Lotte HartmanFeestelijke opening op zaterdag 22 maart. C&A is zelf ook erg gelukkig met alle positieve reactiesHet Stadsblad donderdag 27 februari 1975 (foto) |
|
| 1993 |
Herman StrijboschMarkt C&AHeemschut 6 (1993) 17 |
|
| 1996 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Drie panden achter een moderne gevel op de marktBrabants Dagblad donderdag 7 november 1996 (foto) |
Adresboeken
Markt 43
Groote Markt A 50 (????)
| 1802 | A. Coppens bron |
| 1822 | Adrianus Coppens (jeneverstoker en koopman) bron |
Markt C 4 (????)
| 1865 | F. Koolen (mr. mandenmaker) - H.C.J. Verhulst (firma Verhulst Sweens, koopman in manufacturen) |
| 1875 | H.C.J. Verhulst (firma Verhulst-Sweens) koopman in manufacturen) |
Markt C 4 (1880)
| 1881 | H.C.J. Verhulst (firma Verhulst Sweens, koopman in manufacturen) |
| 1908 | A.A.J. Verhulst (manufacturen en gros en détail) |
Markt 43 (1909)
| 1910 | A.A.J.M. Verhulst (manufacturen en gros en detail) |
| 1928 | A.A.J. Verhulst - A.J.A.M. Verhulst |
| 1975 | C&A |
Bossche Encyclopedie |